روش محاسبه‌ي 3 درصد ماليات ارزش افزوده

16 اسفند ماه 1388[ويرايش دوم: 20 اسفند ماه 1388]

يكشنبه 7 مارس 2010

ارزش افزوده چيست و در يك مؤسسه يا شركت باربري، ميزان آن چگونه محاسبه مي‌شود تا 3 درصد آن را بتوان محاسبه كرد؟‌

در پي طرح اين پرسش‌ها از سوي مديران بنگاه‌هاي عضو بود كه انجمن تصميم گرفت تمام مديران را به يك نشست دوستانه دعوت كند و يكي از كارشناسان سازمان امور مالياتي نيز در اين نشست حاضر شود و روش محاسبه‌ي سه درصد ارزش افزوده را آموزش دهد.

جاي همكاراني كه نتوانستند حضور يابند، سبز؛‌ اين جلسه با مشاركت بيش از دويست نفر از مديران بنگاه‌هاي باربري عضو انجمن از ساعت 11 تا 30/13 روز سه شنبه 11 اسفند 1388 در سالن رستوارن پايانه تهران تشكيل شد و يكي از كارشناسان معاونت آموزشي سازمان امور ماليات‌ها (جناب قندهاري) به تفصيل به تشريح روش محاسبه‌ي ارزش‌ افزوده پرداخت و به پرسش تمام همكاران پاسخ داد.

كساني كه در آن جلسه حضور يافتند در اين زمينه با مشكلي مواجه نخواهند شد، در نتيجه،‌آنچه كه در ادامه مي‌آيد و حاصل گفتگو با جناب آقاي كريم احمدي عضو محترم هيأت مديره‌ي انجمن است،‌ شايد به برخي از پرسش‌هاي همكاراني كه نتوانستند در آن جلسه حضور يابند پاسخ بدهد.

ارزش افزوده چيست؟

خيلي ساده، منظور از ارزش افزوده، تمام درآمد‌هاي ناشي از فعاليت حمل و نقلي يك شركت يا مؤسه‌ي‌ باربري است. اما از آنجا كه شركت‌ها و مؤسسات باربري به دليل نوع مالكيت آن‌ها بر خودرو‌ها و نحوه‌ي استخدام رانندگان متفاوت هستند،‌ درآمد آن‌ها نيز متفاوت است. از اين جهت مي‌‌توان درآمد شركت‌ها و مؤسسات حمل و نقل را به سه دسته تقيسم كرد:

1. شركت‌هايي كه ماشسن‌هاي باربر در مالكيت خودشان باشد. در اين صورت تمام كرايه‌ي باربري ارزش افزوده محسوب مي‌شود.

2. شركت‌هايي كه براي حمل و نقل با صاحبان بار قرارداد منعقد كرده‌اند. در اين صورت تمام مبلغ قيد شده در قرارداد به عنوان ارزش افزوده تلقي مي‌شود.

3. و مؤسسات و شركت‌هايي كه بابت حمل و نقل كالا بين يك تا 8 درصد كميسيون دريافت مي‌كنند. مجموع دريافتي‌هاي ناشي از كميسيون‌ها نيز به عنوان ارزش افزوده تلقي خواهد شد.

با اين توضيح‌ها، روش مي‌شود كه هر مؤسسه و شركت حمل و نقل كالا بايد درآمده‌هاي خودش را طي يك دوره سه‌ي ماهه محاسبه كند و ببيند سه درصد آن چقدر مي‌شود. و 15 روز پيش از پايان دوره‌ي سه ماهه، و پس از كسر كسورات قانوني از اين مبلغ، نسبت به پرداخت باقي مانده كه به عنوان ماليات بر ارزش افزوده‌ شناخته مي‌شود، اقدام كنند. اما كسورات چيست؟

سه‌ درصد‌هايي كه پرداخت كرده‌ايد

بله، هر مؤسه و شركت حمل و نقل در جريان فعاليت اقتصادي خود باب خدمات و كالاهايي كه خريداري مي‌كند سه درصد ماليات ارزش افزوده نيز بايد پرداخته باشد. خوب. قرار نيست كه در هر معامله مردم سه درصد ماليات به دولت بدهند. به همين خاطر، هر مؤسسه و شركت بايد تمام مبالغي كه در طور يك دوره‌ي سه ماهه بابت خريد كالاها و خدمات پرداخت كرده است از ميزان سه درصد ارزش افزده‌ي خود كسر كند و باقي مانده را به سازمان‌هاي تعيين شده بپردازد

فرض كنيد در طول يك دوره‌ي سه ماهه تعدادي كامپيوتر يا يك دست مبل و چند بخاري براي شركت يا مؤسسه‌ي خود خريداري كرده باشيد. در اين صورت طبيعي است كه به صورت مستند ماليات‌هاي سه درصدي را كه بابت خريد اين كالاها پرداخت كرده‌ايد محاسبه كنيد و از ميزان كل سه درصدي كه بايد بپردازيد كسر كنيد و باقي مانده را به سازمان‌هاي تعيين شده بپردازيد. اما كدام سازمان‌ها مسؤل دريافت سه درصد ماليات ارزش افزوده هستند؟

دولت و شهرداري‌ها

مي‌دانيد كه شهرداري‌ها، حكومت‌هاي محلي محسوب مي‌شوند و بايد با مالياتي كه از شهروندان محلي خود مي‌گيرند به اداره‌ و توسعه‌ي شهر بپردازند. برخي از مسائل نيز بايد توسط دولت و در سطح ملي حل و فصل شوند. به همين خاطر،‌ مقرر شده است كه يك و نيم درصد از سه درصد ماليات بر ارزش افزوده به خزانه دولت و يك و نيم درصد آن نيز به شهرداري‌ها پرداخت شود. در نتيجه،‌ پس از يك دوره‌ي سه‌ ماهه، و پس از محاسبه‌ي ميزان ارزش افزوده‌ي پرداختي خود،‌ آن را به صورت كاملاً منصفانه‌ از وسط نصف كنيد و نصفش را به شهرداري و نصفش را از طريق سازمان‌ امور مالياتي به خزانه دولت واريز كنيد. خوب. اگر در اين زمينه احمال كنيد چه خواهند كرد؟

نقره داغ

در كشورهاي صنعتي پيشرفته،‌ قوانين چنان تدوين مي‌شوند كه هزينه‌ي سرپيچي از قانون آنقدر بالاست كه رفتار غيرقانوني اصلاً اقتصادي نيست.

طرح ارزش افزوده‌ نيز كه ظاهراًاز قوانين انگلستان كپي‌برداري شده، در نقره‌داغ كردن متخلفان رحم نمي‌كند. به همين خاطر اگر در پرداخت ماليات ارزش افزوده طي 15 روز پيش از ختم دوره‌ي سه ماهه اهممال كنيد،‌ بايد 75 درصد كل مبلغ ارزش افزوده را - توجه كنيد - كل مبلغ ارزش افزوده را به عنوان جريمه پرداخت كنيد. يعني اگر كل درآمد شما طي سه ماه به صد هزار تومان برسد و بايد سه هزار تومان ماليات بپردازيد، اما اگر در زمان تعيين شده نپردازيد، بايد 75 هزار تومان جريمه پرداخت كنيد.

بسيار خوب. ولي آيا با مقامات دولتي نيز هنگامي كه مرتكب رفتار خلاف قانون شوند،‌ با همين شدت برخورد خواهد شد؟ البته كه نه. چرا. براي اينكه دولت قوي است اما سازمان‌هاي غيردولتي بسيار ضعيف هستند. پس: برو قوي شو اگر راحت جهان طلبي!

در ويرايش اول اين نوشته از اصطلاح «بنگاه»‌ استفاده شده بود. اما يكي از خوانندگان توضيح داد كه در صنعت حمل و نقل كالا در ايران، «بنگاه» معناي خاصي دارد كه با «مؤسسه» و «شركت» متفاوت است.

پس از دريافت اين توضيح، متن اين گزارش تصحيح و ويرايش دوم آن منتشر شد.

با احترام: مسؤل فني سايت